Historia
tutoringu szkolnego w Polsce
Polski tutoring szkolny (rys historyczny dotyczący okresu od roku 1999 roku do końca roku 2013)
Nakreślając historię tutoringu szkolnego w Polsce rozpocząć należy od stowarzyszenia wyjątkowo zasłużonego dla rozwoju tej metody.
Towarzystwo Edukacji Otwartej – bo o nim mowa – powstało w lutym roku 1999 i jako cel swojego działania wyznaczyło poszukiwanie nowych rozwiązań czyniących edukację bardziej otwartą, skuteczną i przyjazną.
Towarzystwo Edukacji Otwartej
W listopadzie 1999 roku Towarzystwo przejęło w prowadzenie ALA – Autorskie Licea Artystyczne w skład którego wchodziły Społeczne Liceum Ogólnokształcące o kierunkach artystycznych i Społeczne Liceum Sztuk Plastycznych, powstałe w 1995 roku z pomysłu i inicjatywy Mariusza Budzyńskiego, w ramach działań Towarzystwa Działań dla Samorozwoju.
W roku 2003 z inicjatywy psychologa Doroty Wojciechowskiej oraz pedagoga Zofii Ściebury powstało, oparte na założeniach szkół wrocławskich, Społeczne Liceum Ogólnokształcące ALA w Częstochowie. (W 2011 roku Mariusz Gomoluch i Izabela Kozera w oparciu o koncepcję ALA tworzą w Częstochowie AGA Gimnazjum Artystyczne i Akademickie).
W roku 2006 z inicjatywy Jarosława Traczyńskiego i Piotra Czekierdy Towarzystwo Edukacji Otwartej powołało Kolegium Tutorów – placówkę, której zadaniem było rozwijać doświadczenia tutoringu zapoczątkowane przez prof. Zbigniewa Pełczyńskiego w Szkole Liderów Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz przenosić je na obszar szeroko pojętej edukacji.
Jesienią 2007 w ramach współpracy z Dolnośląskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli rozwinęła się inicjatywa prezentacji tutoringu, jako metody indywidualizacji pracy w szkołach, poprzez konferencje zorganizowane w Oddziałach DODN w Legnicy, Wałbrzychu, Jeleniej Górze i samym Wrocławiu.
Do udziału w tych konferencjach zaproszony został Mariusz Budzyński jako twórca prowadzonych przez TEO eksperymentalnych liceów ALA, w których program pracy indywidualnej z uczniem z zastosowaniem pedagogiki dialogu jest założeniem fundamentalnym.
Na konferencję wrocławską zaproszony został założyciel Szkoły Liderów prof. Pełczyński. Prof. Pełczyński całe swoje życie zawodowe związał z Uniwersytetem Oxfordzkim będąc tutorem między innymi B. Clintona, V. Orbana i R. Sikorskiego.
Wykorzystując obecność Profesora we Wrocławiu, Towarzystwo Edukacji Otwartej zorganizowało spotkanie w Liceach ALA, podczas którego kadrze i uczniom tych szkół oraz zaproszonym gościom zaprezentowany został tutoring jako metoda pracy dydaktycznej w uniwersytetach Oxford i Cambridge.
Na zakończenie spotkania Profesor poprosił o zaprezentowanie metody jaką stosuje się w Liceach ALA. Zamykając spotkanie prof. Pełczyński stwierdził, że metoda stosowana w ALA jest tutoringiem szkolnym.
W rezultacie tych wydarzeń Mariusz Budzyński zaproszony został do Kolegium Tutorów jako członek Rady Programowej oraz trener.
Niezwykle istotny wkład w powstanie i rozwój programu tutorskiego w szkołach ma miasto Wrocław.
Przy wsparciu władz miasta Wrocław, latach 2008 – 2016 podjęto wdrażanie innowacji do szkół publicznych, głównie gimnazjów.
W ramach tego projektu przez 8 lat we Wrocławiu innowację polegającą na zastosowaniu tutoringu w różnych formach podjęło 30 szkół, głównie gimnazjów, ale również licea i technika.
Powyższy projekt powstał z inicjatywy Mariusza Budzyńskiego i ówczesnego Dyrektora Wydziału Edukacji Miasta Wrocławia Pani Lilli Jaroń. Inicjatywę wsparło również w Ministerstwo Edukacji Narodowej w osobie Dyrektora Departamentu Zwiększania Szans Edukacyjnych Elżbiet Nerwińskiej przeznaczając w ramach programu Przyjazna i Bezpieczna Szkoła grant, w ramach którego zorganizowano dwie konferencje, przeszkolono trenerów Kolegium, nauczycieli ALA oraz wydano publikację „Tutoring w szkole. Między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej”.
Podjęte wówczas działania wsparli swoim autorytetem i zaangażowaniem profesorowie: Anna Brzezińska, Dorota Gołębniak, ks. Janusz Tarnowski, Bogusław Śliwerski, Robert Kwaśnica oraz Pracownia Psychologiczna Elżbiety Sołtys.
Realizatorem projektu było Towarzystwo Edukacji Otwartej, a w jego ramach Licea ALA wnosząc doświadczenie indywidualnej pracy z uczniem i Kolegium Tutorów, które wniosło swój tutorski program szkoleniowy.
W 2010 roku Piotr Czekierda zrezygnował z pracy w Kolegium Tutorów i podjął samodzielne działania szkoleniowe w zakresie tutoringu, powołując Spółkę Collegium Wratislaviense. W 2013 roku Jarosław Traczyński podjął decyzję o przekształceniu Kolegium Tutorów w niezależną od TEO instytucję o nazwie Fundacja Kolegium Tutorów.
Towarzystwo Edukacji Otwartej dla kontynuacji swoich prac nad rozwojem tutoringu szkolnego, powołało w listopadzie 2013 Instytut Tutoringu Szkolnego.
W pierwszych latach wrocławski program tutoringu nie przewidywał szczegółowych rozwiązań organizacyjnych.
O sposobie wykorzystania nowych umiejętności decydowali sami nauczyciele.
W ten sposób rozwinął się nurt nazwany „tutoringiem rozwojowym” realizowany jako zajęcia dodatkowe dla chętnych uczniów.
Program tutoringu wychowawczo-rozwojowego, będącego alternatywą dla tradycyjnego wychowawstwa klasowego, opracowany został przez Instytut Tutoringu Szkolnego w 2013 roku. W oparciu o stosowaną od ponad dwudziestu lat w szkołach ALA Autorskie Licea Artystyczne i Akademickie we Wrocławiu i Częstochowie oraz w Gimnazjum AGA w Częstochowie, metodę indywidualnej opieki wychowawczej nad uczniem.
W tymże roku Instytut podjął pierwsze próby systemowego wprowadzenia tutoringu wychowawczo-rozwojowego do szkół podstawowych m. in. w Szkole Podstawowej nr 70 w Warszawie, Szkole Podstawowej nr 5 w Malborku i Chrześcijańskich Placówkach im. Króla Dawida w Poznaniu).
Celem tutoringu szkolnego jest nie tylko zmiana sposobu pracy z uczniem, ale też, co ma szczególne znaczenie w szkole podstawowej, nowe podejście do współpracy z rodzicami, polegające na budowaniu porozumienia i wspólnego ustalania zasad postępowania wobec ich dziecka.
Ma to znaczenie w szczególności w zakresie poszanowania i wspierania założeń wychowawczych, postawy światopoglądowej rodziców oraz wzmocnienia procesu wychowania w jego aksjologicznym aspekcie.
Ten sposób pracy, to dążenie do zbudowania sojuszu wychowawczego wokół osoby dziecka, w którym szkoła zgodnie z konstytucją akceptuje i potrafi wspierać pracę rodziców.
Zespół działań przewidzianych w programie umożliwia lepsze poznanie ucznia, jego predyspozycji i zdolności, a poprzez wymianę spostrzeżeń i podjęte współdziałanie z rodzicami pozwoli na wzmocnienie wszechstronnego rozwoju dziecka.
Program adresowany jest, jako innowacja pedagogiczna, do szkół wszystkich typów i poziomów. Tutoring szkolny zgodny jest z założeniami praktyki pedagogicznej Janusza Korczaka, pedagogiki dialogu ks. Janusza Tarnowskiego oraz koncepcją szkoły skoncentrowanej na uczniu Carla Rogersa.
Tutoring szkolny to przede wszystkim spotkanie osób obdarzonych równoprawną godnością, to empatyczna rozmowa z uczniem i jego rodzicami, rozmowa w duchu dialogu, pełna wzajemnego szacunku, otwartości, akceptacji, autentyczności z zachowaniem autonomii obu stron.
To nowa jakość współpracy nauczycieli, uczniów i rodziców, której fundamentem jest przygotowanie nauczyciela do budowania relacji i odpowiedzialności za ich jakość.
Szkoła stosująca taki tutoring to szkoła, której klimat społeczny sprzyja uczeniu się. A wszyscy dorośli tworzący jej środowisko, mają świadomość uczenia się od siebie nawzajem, w tym również od uczniów; i wzajemnie się w tym procesie wspierają.